Stoppen met roken maakt je dik

Op het eerste gezicht lijkt het jammer voor gezondheids-voorlichters, longartsen en cardiologen die mensen van roken willen afhelpen. Van stoppen met roken worden de meeste mensen dikker.

Vrouwen komen in de tien jaar na het stoppen zo’n 4,5 kilo extra aan en mannen 3,5 kilo. Het effect verschilt enorm: 10 procent van de stoppers komt meer dan 13 kilo aan, melden Zwitserse onderzoekers in een recent artikel in het American Journal of Clinical Nutrition. Het betreft vooral mensen die al te dik waren. Terwijl dunne vrouwen vaak uit angst voor overgewicht blijven roken.
Toch is doorroken niet verstandig. Het beetje vet van de roker is namelijk ongezonder dan het extra vet van de stopper. Rokers zijn gemiddeld dunner dan niet-rokers, maar het vet dat ze hebben, zit op de verkeerde plek: in de buik.

Dat komt doordat roken het hormoonevenwicht verandert. Bij vrouwen zorgt roken voor extra mannelijke hormonen en bij mannen voor minder testosteron. Juist het buikvet dat hiervan het gevolg is, zorgt voor de bekende slechte effecten van overgewicht. Het belangrijkste hierbij is dat buikvet de suikerhuishouding in de war stuurt en ouderdomsdiabetes kan veroorzaken. Ook de vetstofwisseling raakt van slag: rokers hebben gemiddeld meer slecht cholesterol en meer vrije vetzuren in hun bloed. Deze stoornissen in de vet- en suikerstofwisseling zorgen waarschijnlijk voor het hogere risico van rokers op hart- en herseninfarcten.

Waarom rokers gemiddeld dunner zijn is niet geheel duidelijk. Nicotine versnelt in ieder geval de stofwisseling, onder meer door het aanjagen van de stresshormonen adrenaline en cortisol. Rustgevend is roken dus niet. Anderzijds bewegen rokers minder en eten ze ongezonder. Een behoorlijke groep rokers is dan ook veel te dik. Voor het gemiddelde gewicht van rokers wegen de dikken echter niet op tegen de dunnen. Een zwartgallig fenomeen verklaart dit ten dele: Roken zorgt voor nare ziekten en sterfgevallen. Dat haalt het gemiddelde weer omlaag.

Bron: AJCN (2008); 87: 801-809